2-13-1. روحیه دادن و آرامش‌بخشی

انسان برای ادامه زندگی، نیازمند امید و داشتن روحیه است و قرآن، توجه لازم را به این مهم مبذول داشته است. راه عقل؛ بر خلاف مسیر نفس، راهی آکنده از سختی است؛ راهی که برای استقامت در آن، تواصی به حق و صبر،^[1289] از ضروریات آن است و برای تلطیف اوضاع، گریزی از گزاره های نشاط بخش نیست. گزاره هایی مانند:

“خداوند، عمل نیک هیچ کس را بی اجر نمی گذارد و پاداش هجرت و آوارگی از دیار و اذیت در راه خدا و کشتن و کشته شدن در راه خدا، از بین رفتن گناهان و دخول در بهشت است”؛^[1290] “هر کس در راه خدا مهاجرت کند، برای گشایش امورش جایگاه بسیار خواهد یافت و اگر مرگ او را در این راه دریابد، اجرش بر عهده خداست”؛^[1291] “خدا، مدافع مؤمنان است^[1292] و دشمنان آنها را بهتر می شناسد”؛^[1293] “آنان، باید با اولیاء شیطان بجنگند و از مکر و حیله آنها ترسی به خود راه ندهند^[1294] چرا که کید و نقشه راهنمای آنان (شیطان) ضعیف است”؛^[1295] “شیطان، تسلطی بر اهل ایمان و توکل ندارد”؛^[1296] “باطل، رفتنی است”؛^[1297] “گرچه کافران و منافقان همواره در صدد خاموش کردن نور خدایند، ولی خدا نورش را کامل خواهد کرد ولو اینکه آنان را خوش نیاید”؛^[1298] “خدا، کلمه کافران را در پستی و کلمه «الله» را برتر قرار داده است”؛^[1299] “یهودیان (به عنوان بارزترین دشمن اسلام) هرگاه که آتش جنگ برافروختند، خدا آن را خاموش کرد”؛^[1300] “او، در دل کافران، رعب می افکند^[1301] و کید آنها را سست می کند”؛^[1302] “عاملان به قرآن و برپاداران نماز، مصلحانی هستند که خدا اجرشان را ضایع نمی کند”؛^[1303] “اگر مؤمنی، ایمان خود را به شرک نیالاید، در امنیت است و در زمره هدایت شدگان”؛^[1304] “خدا، مجاهدان طریق و خائفان مقامش را، در زمین وعده اسکان می دهد”؛^[1305] “کسی که از گناهان کبیره اجتناب کند، خدا لغزشها و خطایای کوچکش را می بخشد^[1306] و اگر آلوده به گناهی شود و از خدا، طلب مغفرت کند، خدا را بخشنده مهربان خواهد یافت”؛^[1307] “او، اعمال ناقص بندگان را، کامل محسوب نموده و گناهان آنان را می بخشد”؛^[1308] “خداوند، فرستادگان خود و مؤمنان به ایشان را نصرت می دهد،^[1309] آنان بر موضع حق خود پایدار و شکیبا باشند که وعده خدا، حق است”؛^[1310] “مؤمنان، از استهزاء منکران، دلتنگ نشوند که خدا، آنها را کفایت می‌کند”^[1311] و “در کنار و یا بعد از هر سختی، گشایشی وجود دارد”،^[1312]

نمونه هایی از تزریق روحیه و نشاط در جسم و جان مؤمنان است.

از جمله ستون هایی که یک شهروند مؤمن می تواند در زندگی به آن تکیه کند، دعا و درخواست از ربّ العالمین است. توصیه خدا به بندگان این است که برای رفع حوائج، از او درخواست نمایند^[1313] و با ذکر نمونه هایی، نشان داده است که بهترین اجابت کنندگان است.^[1314] اگر از امنیت جان و مالی در هراسند، آن را به خدا بسپارند که او، بهترین حافظ و ارحم راحمین است.^[1315] او، به تابعان هدایت سلام فرستاده^[1316] و به ایشان نوید می دهد که درود او و ملائکه اش، یاریگر آنان است تا آنها را از تاریکی مشکلات، به نور گشایش وارد کنند^[1317] و خوف و حزن آنان را بزدایند.^[1318]

توکل، نسخه آرام بخش دیگری است که خدای حکیم برای بندگانش پیچیده و به آنها اطمینان داده است که وکیل خوبی است.^[1319] او، خود را سرپرست و حامی پرهیزکاران معرفی نموده است؛^[1320] و چه مولا و حمایتگر خوبی!^[1321]

او، با ذکر نمونه هایی مانند قضیه قوم لوط نشان می دهد، حق شاکری را تضییع نمی کند ولو در جمع انبوهی از کافران و ناسپاسان باشد^[1322]

از دیگر طرق ایجاد نشاط در اجتماع مؤمنان، بیان فرجام و پایان راهی است که طی می کنند. اینکه، «ایمان» مقرون به نیکی و فیروزی است و «نفاق» محکوم به شکست است، چرا که «مؤمن» یا می میرد و وارد بهشت می شود و یا زنده می ماند و زندگی می کند ولی «منافق»، یا می میرد و گرفتار عذاب خدا می شود و یا زنده می ماند و بدست مؤمنان، مجازات می شوند.^[1323]

به لبیک گویان دعوت حق، این نوید داده می شود که اگر طالب گشایش در امور و بخشیده شدن گناهان هستند، تقوا پیشه کنند^[1324] و اگر خواهان رستگاری اند، مؤمن واقعی باشند^[1325] و به ستمدیدگان این بشارت داده می شود که وارثان زمین خواهند شد.^[1326]

از دغدغه های اصلی گرفتار در وصلتی ناجور، خوف از فقر و فلاکت بی سرپرستی است؛ خوفی که خدا با وعده بی نیازی، مرتفع نموده است.^[1327]

جامعه مسلمان، ضرباتی که از منافقان پنهان در بدنه خود متحمل می شود، بیش از صدمات کفار و دشمنان خارجی است، خدا با اعلان اینکه، جایگاه منافقان در پست ترین جای جهنم است، مرهمی بر زخم دل مؤمنان نهاده^[1328] و در سوی دیگر، باب رحمت خود را نیز، بر منافقان نبسته است و آن را، برای تائبان اصلاحگری که، به ریسمان الهی چنگ می زنند، گشوده نگه داشته و برای این بازگشت، وعدۀ «اجر عظیم» داده است؛^[1329] سیاستی دو منظوره که، هم مؤمنان از شر نفاق، رهایی یابند و هم منافقان از شر اعمال خود!

به ناتوان ها و یا کم توانان زحمتکشی که علی رغم سعی بسیار، از دیگران عقب مانده اند، این بشارت داده می شود که هر کسی، به قدر توان عطا شده، تکلیف دارد.^[1330]

به دغدغه مندان از تحریف قرآن، این اطمینان داده می شود کتابی که پیروش هستند، تحت حفاظت خدای قادر است.^[1331]

«هر جنبنده ای، رزقی بر عهده خدا دارد»،^[1332] خبری آرام بخش برای انسانی است که تحصیل رزق، از جمله بزرگترین دلمشغولی های اوست.